Bedrijfsopvolging

We behandelen volgende onderwerpen: 

• Wat is bedrijfsopvolging van het familiebedrijf?
• Wat is het belang van een succesvolle bedrijfsopvolging?
• Wat zijn de belangrijkste vragen die je moet stellen bij een bedrijfsopvolging?
• Welke capaciteiten moet een opvolger bezitten?
• Wat zijn de belangrijkste aandachtspunten bij een bedrijfsopvolging?
• Waar moet ik voorafgaand zoveel mogelijk rekening mee houden?
• Hoe ga ik gestructureerd aan de slag met mijn bedrijfsopvolging?
• Waarom is het belangrijk om vroegtijdig een financieel plan op te stellen?
• Wat zijn de uitdagingen bij het opvolgingsproces?
• Hoe wordt een succesvolle bedrijfsopvolging gefinancierd?
• Wat als ik geen opvolger kan vinden?

Wat is bedrijfsopvolging van het familiebedrijf?

De bedrijfsopvolging van het familiebedrijf is het proces waarbij het familiebedrijf overgedragen wordt aan een andere partij. Dit kan op verschillende manieren, zoals door verkoop, schenking of via erfopvolging. De bedrijfsopvolging is vooral voor familiebedrijven een belangrijke stap om de bedrijfscontinuïteit te waarborgen en de opvolging goed te regelen.

Wat is het belang van een succesvolle bedrijfsopvolging?

In een goed opvolgingsproces geef jij je kennis en ervaring door aan jouw kinderen die het bedrijf over gaan nemen (de overnemers) zodat zij klaar zijn om het familiebedrijf voort te zetten en verder te ontwikkelen. Een succesvolle opvolging zorgt er niet alleen voor dat jouw bedrijf voortgezet wordt, maar zorgt er ook voor dat familiewaarden behouden worden en dat conflicten binnen de familie worden vermeden.

Wat zijn de belangrijkste vragen die je moet stellen bij een bedrijfsopvolging?

Om de kans op een succesvolle bedrijfsopvolging te vergroten, is het verstandig om voorafgaand enkele relevante strategische vragen te stellen en als familie met elkaar te beantwoorden. We bespreken de vier belangrijkste vragen voor de opvolging van jouw familiebedrijf hieronder.

1. Aan wie draag je het eigendom over?

Moet het eigendom verspreid worden over alle erfgenamen, of wordt het geconcentreerd bij alleen degenen die in het bedrijf werkzaam zijn en/of de leiding overnemen? Ga hierover als familie in gesprek en maak hier een duidelijke beslissing over. Het is belangrijk om hierbij ook te luisteren naar de wensen van de beoogde opvolger.

2. Worden het eigendom en de zeggenschap gelijktijdig overgedragen?

Als familiebedrijf ben je vrij om het eigendom en zeggenschap gelijktijdig over te dragen. Het maakt hierbij niet uit of je eerst het eigendom en dan het zeggenschap overdraagt of andersom. Het belangrijkste is dat je als familie de afwegingen inzichtelijk maakt en bespreek.

Er wordt meestal om fiscale redenen voor gekozen om vroegtijdig het eigendom over te dragen aan de opvolger. Op deze manier bespaar je (aanzienlijke) bedragen aan erfbelasting als het bedrijf in waarde toeneemt onder jouw huidige leiding.

3. Wat is de positie en rol van de levenspartners?

Deze invulling is voor elke familie anders, maar de overweging waarom bepaalde posities en rollen voor levenspartners wel of niet goed zouden uitpakken is voor elk familiebedrijf relevant. De posities en rollen kunnen zowel in het bedrijfsbestuur als in het familiebestuur (‘family governance’) worden ingenomen.

Tip: Het is belangrijk dat levenspartners begrijpen hoe het pettenspel van familie, eigenaren, en bestuurders werkt.

4. Wat is jouw exitstrategie?

Het is belangrijk om deze zo te formuleren dat deze recht doet aan ieders intentie om van de opvolging een succes te maken. Hierbij moet er rekening gehouden worden in hoeverre jij bij het bedrijf betrokken blijft en waar jouw opvolger behoefte aan heeft.

Welke capaciteiten moet een opvolger bezitten?

De ideale opvolger van jouw familiebedrijf is niet zomaar een kopie van jou. Dit is ook helemaal niet mogelijk. Sterker nog, jouw bedrijf kan juist baat hebben bij een frisse blik en een nieuwe aanpak. Het is belangrijk om te kijken naar de specifieke behoefte van het bedrijf en de uitdagingen waar de opvolger mee te maken krijgt.

Naast de huidige kennis en ervaring zijn er een aantal belangrijke capaciteiten die een opvolger moet bezitten om succesvol te zijn.

Wanneer de beoogde opvolger over bovenstaande capaciteiten beschikt, betekent dit nog niet dat deze klaar is om het bedrijf over te nemen. Het is belangrijk om hem of haar hierop voor te bereiden door middel van trainingen, coaching of indien nodig tijdelijke externe ondersteuning.

De inzet van een interim manager tijdens de bedrijfsopvolging

Wanneer de beoogde opvolger nog wat begeleiding kan gebruiken voor een bedrijfsoverdracht, kan het verstandig zijn om een interim manager in te schakelen. De interim manager in het familiebedrijf richt zich niet alleen op de begeleiding van de opvolger, maar kan ook helpen bij het herstellen van vertrouwen of het brengen van structuur in de sterk “ondernemen” gerichte cultuur vanuit de familie. De interim manager zal vaak een evenwicht proberen te vinden tussen de stijl van ondernemen vanuit de familie en de ordening die nodig is voor een zorgvuldige overdracht.

Wat zijn de belangrijkste aandachtspunten bij een bedrijfsopvolging?

De opvolging van jouw familiebedrijf is een complex proces dat zorgvuldige planning en voorbereiding vereist. Het gaat niet alleen om het overdragen van taken en verantwoordelijkheden, maar ook om het waarborgen van de familiewaarden, de bedrijfscultuur en de bedrijfscontinuïteit. Hieronder zijn de vier belangrijkste aandachtspunten omschreven.

Waar moet ik voorafgaand zoveel mogelijk rekening mee houden?

Voor een succesvolle opvolging is het verstandig om voorafgaand aan de overdracht jouw kennis en ervaring over te dragen aan de overnemer. Zo is deze optimaal voorbereid om het familiebedrijf voort te zetten. Daarnaast kan de overnemer voortborduren op jouw kennis en ervaring en het bedrijf verder ontwikkelen.

Hoe ga ik gestructureerd aan de slag met mijn bedrijfsopvolging?

Het opstellen van een opvolgingsplan resulteert in een goed gestructureerde opvolging met een succesvol proces als gevolg. Natuurlijk is het geen garantie, maar de kans dat het zo gaat als bedoeld wordt aanzienlijk groter. Een opvolgingsplan biedt dus structuur, zorgt voor transparantie en helpt met het aanpakken van zowel zakelijke als emotionele uitdagingen.

Wat is opvolgingsplanning?

Opvolgingsplanning is het proces waarbij de overdracht van de leiding en het eigendom van jouw familiebedrijf wordt voorbereid en uitgevoerd. Het is een concreet document waarin alle stappen, tijdlijnen en betrokken personen vastgelegd worden. In de meeste gevallen bestrijkt het plan een periode van een aantal jaar.

Waarom is een opvolgingsplan essentieel?

• Het voorkomt conflicten;
• Het biedt zekerheid en continuïteit; 
• Er kan geanticipeerd worden op knelpunten;
• Er is een heldere structuur tijdens de overdracht.

Hoe implementeer je een opvolgingsplan?

1. Begin met het opstellen van een familiestatuut waarin de basisprincipes voor de opvolging worden vastgelegd. 
2. Het opvolgingsplan maak je concreet door de te nemen stappen, tijdlijn en verantwoordelijkheden vast te leggen. Vergeet ook niet om een exitstrategie op te nemen.
3. Is het opvolgingsplan geformuleerd? Breng dan een projectgroep samen die zich periodiek buigt over de vraag of het loopt zoals gepland en die dit vorm geven. 
4. Documenteer alle belangrijke overwegingen, gesprekken en voortgangen in een logboek.
5. Breng niet alleen medewerkers en familieleden op de hoogte van de bedrijfsopvolging, maar ook jouw klanten en leveranciers.

Waarom is het belangrijk om vroegtijdig een financieel plan op te stellen?

planintegrale financiële planning op te stellen? (H2)

Een goed doordacht financieel plan is essentieel voor een succesvolle bedrijfsopvolging. Je kan er namelijk financiële verrassingen mee voorkomen, de transparantie bevorderen en het vertrouwen tussen verschillende generaties vergroten. Een opvolgingsgericht financieel plan bestaat doorgaans uit de volgende onderdelen: 

• Inkomsten- en uitgavenprognose;
• Financieringsbehoefte;
• Cashflowoverzicht;
• Winst- en verliesrekening;
• Risicoanalyse;
• Waardebepaling van het bedrijf;
• Fiscale optimalisatie;
• Inkomsten en pensioen voor de overdrager.

Wat zijn de uitdagingen bij het opvolgingsproces?

Het familiebedrijf overnemen kent verschillende uitdagingen die uniek zijn dan die van andere bedrijven. Hieronder gaan wij hier dieper op in:

• Generatieverschillen: Iedere generatie heeft een andere kijk op het leven. Dit kan leiden tot conflicten. Echter kan dit ook positief uitpakken en leiden tot groei en innovaties.
• Rolwisseling en afstemming: Een goede afstemming van de rolwisseling is belangrijk. Wanneer dit er niet is, kan dit leiden tot fricties en verschillende visies op de verantwoordelijkheden.
• Visie en toekomstplanning: Om conflicten te voorkomen is het belangrijk om een gedeeld toekomstbeeld en een gedeelde visie binnen het bedrijf te hebben. 
• Eigendom en besluitvorming: Het is uitdagend om het eigendom en de daarbij behorende zeggenschap goed te regelen, zeker wanneer er meerdere eigenaren zijn. Zorg daarom voor duidelijke afspraken.
• Financiële afhankelijkheid: Het is belangrijk dat er een balans is tussen investeringen in het bedrijf en persoonlijke financiële stabiliteit.
• Het loslaten van de oudere generatie: Het is lastig om een bedrijf los te laten. Daarom is het des te belangrijker om een exitstrategie te ontwikkelen zodat het bedrijf met een gerust hart overgedragen kan worden.
• Meerdere potentiële opvolgers: Soms zijn er meerdere potentiële opvolgers, denk maar eens aan broers, zussen, neven of nichten. Om de relaties niet te verstoren moet er een goede afweging gemaakt worden over wie het bedrijf over gaat nemen.

Hoe wordt een succesvolle bedrijfsopvolging gefinancierd?

De financiële kant mag bij een bedrijfsopvolging van het familiebedrijf niet vergeten worden. De overname moet immers gefinancierd worden. De bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) speelt hierin een belangrijke rol. Deze kan namelijk in een verregaande vrijstelling van erfbelasting voorzien.

Wat als ik geen opvolger kan vinden?

Het kan helaas voorkomen dat er geen geschikte kandidaat is voor de bedrijfsopvolging. In dat geval is het verkopen van het familiebedrijf een logische optie. Zo kun je besluiten om het bedrijf te verkopen aan familieleden buiten jouw gezin, aan het management of een medewerker of aan een externe partij. Daarnaast kun je het in hybride vorm verkopen. Hierbij werkt een familielid samen met een externe partij om het bedrijf over te nemen.

Een succesvolle bedrijfsopvolging dankzij equimerio^®

Met de Scenario Planner van equimerio^® kunnen de verschillende scenario’s visueel inzichtelijk gemaakt worden. Dankzij de koppeling met onze andere tools is er direct te zien hoe de scenario’s invloed hebben op allerlei relevante zaken, zoals de Juridische Structuur, de onderlinge samenwerkingsverhouden en de vermogensstructuur.

3 maanden ongelimiteerd gebruiken